Ana Platanı Necə Oxumaq olar (1-ci hissə): CPU, RAM və Genişləndirmə Yuvalarının İzahı

Anakart kompüterinizin mərkəzi sinir sistemi kimidir — bütün komponentləri birləşdirir və enerji verir. Lakin yeni başlayanlar üçün anakart qəribə yuvalar, pinlər və qısaltmalarla dolu labirint kimi görünə bilər.

Bu iki hissədən ibarət bələdiyyədə anakartın əsas hissələrini araşdıracaq, hər bölmənin funksiyasını izah edəcək və CPU, GPU, RAM, SSD, ventilyatorlar və digər hissələri necə qoşacağınızı əminliklə öyrənməyə kömək edəcəyik.

Form Faktoru – İlk Bilinməli Olan

Portlara və pinlərə keçməzdən əvvəl anakartınızın ölçüsünü və yerləşməsini bilməlisiniz.

Məsləhət: Seçdiyiniz anakart ölçüsünü PC korpusunuzun dəstəklədiyinə əmin olun.

CPU Soketi – Master Beyin

Burada prosessorunuz (CPU) yerləşir. Kvadrat formalı və kilidləmə mexanizmi olan soketdir.

• Intel: LGA 1851, LGA 1700 və s. (pinlər anakartda yerləşir)
• AMD: AM4, AM5 (pinlər prosessorda yerləşir)

Diqqət: CPU soket növü ilə prosessor modeliniz uyğun olmalıdır.

Məsləhət: Çox anakartlarda CPU soketinin yanında enerji tənzimləyici (VRM) üçün istilik blokları olur.

RAM Yuvaları – Yaddaş Vacibdir

Bunlar CPU soketinin yanında yerləşən uzun, şaquli yuvalardır.

• DIMM1, DIMM2 kimi işarələnir
• Adətən 2 və ya 4 slot olur (anakart ölçüsündən asılı olaraq)
• Yalnız DDR4 və ya DDR5 tip yaddaşı dəstəkləyir (hər ikisini eyni vaxtda deyil!)

Məsləhət: Dual-channel rejimində işləməsi üçün düzgün slotlara RAM modullarını yerləşdirin (adətən CPU-ya yaxın 2-ci və 4-cü slotlar – təlimata baxın).

PCIe Yuvaları – Qrafik Kartları və Digərləri üçün

CPU-nun altında yerləşən üfüqi yuvalardır. Uzun olanı PCIe x16 adlanır və qrafik kartları üçün istifadə olunur, qısa olan isə Capture kartları, Wi-Fi və səs kartları üçün nəzərdə tutulub. Yeni anakartlar PCIe Gen 5.0-ı dəstəkləyə bilər, amma qrafik kartları hələ əsasən Gen 4.0 istifadə edir.

Məsləhət: GPU üçün ən çox bant genişliyi təmin edən yuxarıdakı PCIe x16 slotundan istifadə edin.

M.2 və SATA – Saxlama İnterfeysləri

Müasir anakartlarda M.2 yuvaları və SATA portları olur.

M.2 Yuvaları (NVMe və ya SATA SSD üçün):

• Adətən PCIe yuvalarının arasında yerləşir
• M.2_1, M.2_2 kimi işarələnir
• Bəzən istilik blokunu çıxarmaq lazım gəlir

SATA Portları (2.5” SSD və HDD üçün):

• Adətən anakartın kənarında 4-6 ədəd L formalı port olur

Məsləhət: Bəzi M.2 yuvalar istifadəyə verildikdə müəyyən SATA portlarını deaktiv edə bilər — təlimatı yoxlayın.

Növbəti Addımlar?

Növbəti yazıda anakartın digər hissələrini — SATA portları, enerji konnektorları, ön panel I/O, fan pinləri və daha çoxunu ətraflı izah edəcəyik! Bizi izləyin ki, anakartınızın hər guşəsini mükəmməl öyrənəsiniz.