Ana Platanı Necə Oxumaq olar (2-ci hissə): I/O portları, Güc Konnektorları və Fan Başlıqları

Artıq ana platanın “beyin” və “əzələ” hissələri ilə tanış oldun, indi isə onları bir-birinə bağlamağın vaxtıdır.

1-ci hissədə CPU yuvası, RAM slotları və PCIe xətləri kimi əsas güclü komponentlərdən danışdıq. Lakin ən güclü hissələr belə düzgün enerji, yaddaş və bağlantılar olmadan işləməz.

Bu yazıda isə çox vaxt diqqətdən kənarda qalan, amma vacib olan enerji konnektorları, SATA portları, fan çıxışları və bəzən təcrübəli qurucuları belə çaşdıran kiçik ön panel pinləri barədə danışacağıq.

Gəlin, qoşulub sistemi işə salaq!

Enerji Konnektorları

Sistemi işə salmaq üçün bunları qoşmaq lazımdır:

• 24-pin ATX (əsas sistem enerjisi)
• 8-pin EPS (CPU enerjisi)

Məsləhət: Yüksək səviyyəli bəzi platalarda ikili 8-pin CPU konnektoru olur ki, bu da stabil overclock və güclü enerji ötürməsi üçün nəzərdə tutulub.

Arxa I/O Paneli – Xarici Bağlantılar

Ana platanın arxa tərəfində yerləşən metal paneldə adətən bunlar olur:

• USB portları (2.0, 3.0, 3.2, Type-C)
• Audio çıxışları
• Ethernet portu
• Video çıxışları (HDMI, DisplayPort) – yalnız CPU-da qrafik nüvə varsa işləyir
• Yüksək səviyyəli platalarda Wi-Fi antenaları və BIOS Flashback düymələri

Ön Panel Konnektorları – Kiçik, Amma Vacib

F_PANEL (və ya PANEL1) olaraq işarələnmiş kiçik pinlər, kompüter korpusundakı düymələri və göstəriciləri qoşmaq üçündür:

• Power düyməsi
• Reset düyməsi
• HDD LED
• Power LED

Diqqət: Bu qoşulmalar çətin ola bilər – təlimata baxmağı unutma.

Soyutma Konnektorları – Mütləq Lazımdır

• CPU_FAN – prosessor soyuducusu üçün
• CHA_FAN – korpus fanları üçün

Məsləhət: Su soyutma sisteminiz varsa, nasosu bu çıxışlara qoşa bilərsiniz, amma BIOS-da sürəti 100% etməyi unutmayın.

Bəzi platalarda xüsusi AIO_PUMP və ya PUMP_HEADER çıxışı olur.

Audio və USB – Son Vuruş

USB və audio bağlantıları üçün ön paneldən gələn kabellər:

• 19-pin – ön panel USB 3.0
• USB Type-C portu
• 9-pin USB 2.0 (bir pin boş)
• Audio (AC97 və ya HD_Audio) – 9-pin, müəyyən bir pin boş

Nəticə

Ana platanı “oxumağı” öyrənmək hissələri seçməkdən tutmuş, problemi aradan qaldırmağa qədər hər mərhələni asanlaşdırır. Bu bələdçini yadda saxla və lazım olanda istifadə et.

Unutma – yaxşı bir korpus seçmək (məsələn, darkFlash modelləri) həm görünüşü gözəlləşdirir, həm də kabel idarəsini asanlaşdırır.